T.C. Mİllî Eğİtİm BakanlIğI
NİĞDE / BOR - Bor İrfan İlk Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ
Tekstil alanı, yüksek ihracat performans ve potansiyeli ile ülkemizin dünyaya açılan penceresidir. Tekstil Türkiye´nin toplam ihracatının % 38´ini oluşturmaktadır. Tekstil sektörü hem ülke ekonomisine katkı sağlamakta hem de istihdam alanı yaratmaktadır.
Türk tekstil sektörü, iplikten başlayarak, geniş ve güçlü bir üretim yelpazesi ve kapasitesine sahiptir. İğ sayısı itibari ile dünyada altıncı, rotor sayısında dördüncüdür; dokuma ve örgü kapasitesi AB kapasitesinin dörtte biri, terbiye (boya, baskı, apre) kapasitesi AB düzeyindedir. İğ sayısı ve rotor sayısı Makinenin her bir üretim kafa sayısıdır.
ALANDA BULUNAN MESLEKİ DALLAR
Okulumuzda İPLİK ÜRETİM TEKNOLOJİSİ dalı bulunmaktadır. 10. Sınıfta tekstil teknolojisi alanı hakkında temel bilgi ve beceriyi kazanan öğrenciler sene sonunda dal seçimi yaparlar. Öğrenciler seçtikleri dalda eğitimlerini sürdürürler.Atölye derslerimizde teknolojiyi takip etmek ve verimliliği artırmak amacıyla çevre işletmelerde uygulama yapılabilmektedir.
MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER
Tekstil alanında çalışmak isteyenlerin görme ve işitme duyu organlarının işlevlerini tam olarak yerine getirmesi, el ve parmaklarını ustalıkla kullanması, titiz olması, bedenen ve ruhen sağlıklı olması, göz ve ellerini eş güdümlü kullanabilmesi ayrıca meslekî eğitim almış olması gerekmektedir.
Tekstil alanında çalışanlar, çalışmalarını kapalı mekânlarda (işletmelerde) yürütürler. Bu alanda çalışanlar, görevini yaparken bireysel çalışabilecekleri gibi ekip hâlinde de çalışabilirler. Alanın altındaki meslekler çeşitli ham madde ve makinelerle çalışmayı gerektirmektedir.
İŞ BULMA İMKÂNLARI
Tekstil alanında çalışmak isteyenler, özel sektörlerdeki tekstil üretim işletmelerinde çalışabilirler. Tekstil teknolojisi alanı mezunu olan bir kişi;
vb. alanlarda yaygın olarak çalışma imkânına sahiptir.
EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI
Okulumuzda bu alanda öğrenimlerini tamamlayan öğrenciler meslek yüksekokullarının;
bölümlerine sınavla geçiş yapabilirler.
Ayrıca ön lisans programlarını başarı ile bitirenler açılan Dikey Geçiş Sınavı'nda başarılı oldukları takdirde;
Lisans programlarına devam edebilirler.
Üniversitelerin istedikleri lisans bölümlerini tercih edebilmektedirler.
TEKSTİL TEKNOLOJİSİNİN NİĞDE'DEKİ DURUMU
Niğde organize sanayinin bel kemiğini 11 adet Tekstil İplik fabrikası oluşturuyor. Bunun yanı sıra farklı ölçeklerde yaklaşık 15 civarında tekstilin diğer dalları ile ilgili işletmeler yer almaktadır (Konfeksiyon, Örme vb.).
Niğde organize sanayinde çalışan yaklaşık 3600 kişinin 2900'ü tekstil İplik üretim tesislerinde çalışmaktadır. Türkiye'de ihracatın %25'ini tekstil sektörü yapmaktadır. Niğde ili bazında ise ihracatın %100'ünü tekstil iplik sektörü oluşturmaktadır. Türkiye'de çalışan kesimin %25'i tekstil sektöründe çalışmakta, yani çalışan her dört kişinden biri tekstil bölümünden iplik üretim sektöründen hayatını kazanmaktadır. Niğde Organize Sanayi Bölgesindeki ara eleman ihtiyacı İplik Üretim Teknikerine duyulmaktadır.
NİĞDE İLİNDE BULUNAN ORTA VE BÜYÜK ÇAPTA TEKSTİL FABRİKALARI
TERİMLER, SİMGELER VE KISALTMALAR
BİLEZİK: Ring makinesinde iplik oluşumuna katkıda bulunan kopçanın üzerinde gezdiği halkayı,
BOBİN ARABASI: Bobinleri taşımak için kullanılan aracı,
BOBİN: İpliğin boş masuranın üzerine sarılmış konik veya silindirik formdaki halini,
CAĞLIK: Makineye beslemeyi sağlayan fitil makaralarının tip ve renklerine göre yerleştirildiği sehpa, bölme ile benzerlerini,
ÇEKİM: Elyafı iplik haline getirmek için yapılan inceltme işlemini,
FİKSE İŞLEMİ: Tekstil malzemelerine kalıcı şekil değiştirmelerini sağlamak amacıyla buharlı ya da buharsız ısı verilmesi işlemini,
FİTİL ARABASI: Fitilin diğer makinelere aktarılması için kullanılan aracı,
FİTİL KALEMİ: Fitilin üzerine sarıldığı plastikten yapılan gereci,
FİTİL REHBERİ: Fitilin akışı sırasında kontrolü sağlayan üniteyi,
FİTİL: İpliğin üretilmesi için fitil makinelerinden çıkan mamulü,
HAVA JETİ: Vakumla iplik oluşumunu sağlayan parçayı,
HAVA JETİ İPLİK MAKİNESİ: Hava lülesi kullanılarak iplik üretimi yapılan makineyi,
ISCED: Uluslararası standart eğitim sınıflamasını,
ISCO: Uluslararası standart meslek sınıflamasını,
İĞ: Fitilden iplik eğirmekte kullanılan, konik çelikten yapılmış eğirmeni,
İPLİK NUMARASI: İpliğin kalınlığını/inceliğini gösteren sayıyı,
İZAFİ RUTUBET: Ortam içerisindeki su buharı miktarının doygun su buhar miktarına oranını,
KOPÇA: Ring makinesinde iplik oluşumuna katkıda bulunan bileziğin üzerinde serbestçe gezinen parçayı,
KOPS KUTUSU: Kopsların taşınması/depolanması için kullanılan gereci,
KOPS: Ring makinesinde üzerine iplik sarılmış masurayı,
MASURA KOVASI: Masuraların taşınması için kullanılan kabı,
MASURA: İğlere takılan ve üzerine ipliğin sarıldığı tüpleri,
NACE: Avrupa Topluluğu'nda ekonomik faaliyetlerin istatistiki sınıflamasını,
OPEN-END (ROTOR) İPLİK MAKİNESİ: Rotor kullanılarak iplik üretimi yapılan makineyi,
PLANGA: Ring iplik makinesinde bilezik tabla rayını,
RİNG İPLİK MAKİNESİ: Bilezik, iğ ve kopça üçlüsü kullanılarak iplik üretimi yapılan makineyi,
ROTOR: Kendi ekseninde dönerek iplik oluşumunu sağlayan parçayı,
ŞERİT: İpliğin üretilmesi için çekme makinelerinden elde edilen ara mamulü,
TELEF: İstenmeyen iplik döküntüsünü ifade eder.
ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ
Son dönemlerde, temel bilimler ile elektronik ve bilgisayar mühendislikleri başta olmak üzere çeşitli mühendislik dallarındaki gelişmelerin tekstil sanayisine uygulanması sonucunda, gelişmiş ülkelerde tekstil sanayisinin yapısı emek yoğun sanayi durumundan, tamamen sermaye ve makine yoğun sanayi durumuna dönüşmüştür. Söz konusu dönüşümde, makineleşme yolundaki gelişmelerin yanı sıra insan yapısı liflerin (yapay ve sentetik) icadının da etkisi büyük olmuştur. Doğal lifler yerine kullanılabilen insan yapısı lifler, makinelerin ve yöntemlerin kullanımına olanak tanıdığından teknolojinin gelişmesini zorlamıştır. Sonuç olarak ücret düzeyi düşük ülkelerin, sanayileşmiş ülkelerin tekstil sanayisi üzerindeki baskısı, teknolojik düzeyde sağlanan gelişmeler (otomatik iplik üretimi, mekiksiz dokuma tezgâhları, gelişmiş örgü makineleri, bilgisayarla desteklenen tasarım vb.) karşısında artık azalmıştır. Teknolojinin ilerlemesi ile üretim, makine ve iş gücü veriminin yükseltilmesi sağlanmıştır.
Tekstil alanı, yüksek ihracat performans ve potansiyeli ile ülkenin dünyaya açılan penceresidir. Tekstil, Türkiye'nin toplam ihracatının % 38'ini oluşturmaktadır. Ülkemizde özellikle İstanbul, Bursa, Denizli, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adana, Kayseri, Tekirdağ gibi ilimizde tekstil sektörü yoğunlaşmıştır. Tekstil sektörü hem ülke ekonomisine katkı sağlamakta hem de istihdam alanı yaratmaktadır.
Türk tekstil sektörü, iplikten başlayarak geniş ve güçlü bir üretim yelpazesi ve kapasitesine sahiptir. İğ sayısı itibari ile dünyada altıncı, rotor sayısında dördüncüdür; dokuma ve örgü kapasitesi AB kapasitesinin dörtte biri, terbiye (boya, baskı, apre) kapasitesi ise AB düzeyindedir.
Türk tekstil sektörü teknoloji düzeyi, ekonomik etkinliği ve sosyal etkileşimi itibariyle ülkenin önde gelen sosyoekonomik faaliyet alanlarından biridir. Sektörün bu konumunu önümüzdeki yıllarda koruması, hatta geliştirmesi beklenmektedir.
Türkiye'deki tekstil alanının güçlü olmasının nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
* Yerleşik tekstil geleneği,
* Tekstil altyapısı ve yeterli deneyim,
* Uluslararası rekabet deneyimi,
* Ham madde ve malzeme zenginliği,
* Çevre dostu üretim konusunda deneyim,
* Kişisel talebe yönelik küçük ölçekli işlere yatkınlık,
* Ürün ve süreç çeşitliliğindeki zenginlik,
* Lojistik, ulaşım, iletişim konularında alt yapı yeterliği,
* Esnek ve hızlı üretim,
* Yeni makine parkıyla gerçekleştiriliyor olmasıdır.
ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER
Ø İplik Üretim Teknolojisi
Ø Endüstriyel Dokumacılık
Ø Endüstriyel Örmecilik (örme desen programcısı / örme giyim modelisti)
Ø Tekstil Terbiyeciliği (boyacı, baskıcı, test laborantı, apreci)
Ø Tekstil Laborantlığı
Ø Tekstil Mekatroniği
İPLİK ÜRETİM TEKNOLOJİSİ DALI
Tanımı
İplikçi; tekstil liflerine, iplik üretim makinelerinde gerekli işlemleri uygulayarak istenilen özellikte ve kalitede iplik yapma, ham madde, yarı mamul ve iplik üzerinde gerekli fiziksel ve kimyasal testleri yapma, test cihazlarını kullanma ve sonuçlarını değerlendirme, makineleri kullanma, üretim planı yapma, makinelerde gerekli ayarları, makine temizlik ve bakım işlemlerini yapma bilgi ve becerisine sahip, iş güvenliği ve kurallarına uyan nitelikli kişidir.
Görevleri
Pamuk iplik üretim planı yapmak,
Pamuk ham madde ve yarı mamul testlerini yapmak,
İplik testlerini yapmak,
Pamuk ipliği üretimini yapmak,
Yün iplik üretim ve planını yapmak,
Yünde ham madde ve yarı mamul testlerini yapmak,
Suni, sentetik iplik üretimi ve planını yapmak,
Suni, sentetik yarı mamul ve iplik testlerini yapmak,
Diğer iplik çeşitlerinin üretimini yapmaktır.
MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER
Tekstil alanında çalışmak isteyenlerin görme ve işitme duyu organlarının işlevlerini tam olarak yerine getirmesi, el ve parmaklarını ustalıkla kullanması, titiz olması, bedenen ve ruhen sağlıklı olması, göz ve ellerini eş güdümlü kullanabilmesi ayrıca mesleki eğitim almış olması gerekmektedir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Tekstil alanında çalışanlar, çalışmalarını kapalı mekânlarda (işletmelerde) yürütürler. Bu alanda çalışanlar görevlerini yaparken bireysel çalışabilecekleri gibi ekip hâlinde de çalışabilirler. Alanın altındaki meslekler çeşitli ham madde ve makinelerle çalışmayı gerektirmektedir.
Çalışma ortamının kısmen tozlu olmasından ve kimyasal madde (boyar madde) kullanımı sebebiyle astım ve alerji problemleri olan kimselerin çalışırken gerekli önlemleri almaları gerekmektedir.
İŞ BULMA İMKÂNLARI
Tekstil alanında çalışmak isteyenler, tekstil fabrikalarında, triko, çorap ve örme atölye veya işletmelerinde, iplik fabrikalarında, desen bürolarında, dokuma, boya, apre, baskı atölye ve işletmelerinde, tekstil test laboratuvarlarında ve tekstil satış noktalarında çalışabilecekleri gibi kendi atölyelerinde de çalışabilirler.
Tekstil Teknolojisi alanı mezunu olan bir kişi Türkiye'de yaygın olarak çalışma imkânına sahiptir.
EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI
Meslek eğitimi, meslek liselerinin Tekstil Teknolojisi alanı diploma programında verilmektedir. Lise öğrenimlerini bu alanlarda tamamlayan öğrenciler meslek yüksekokullarının;
Ø Tekstil,
Ø Halı ve Kilim,
Ø Halıcılık,
Ø Moda ve Tekstil Tasarımı bölümlerine sınav puanı ile geçiş yapabilirler.
Üniversite giriş sınavında başarılı oldukları takdirde;
Ø Tekstil Öğretmenliği,
Ø Tekstil Dokuma ve Örgü Öğretmenliği,
Ø Tekstil Terbiye Öğretmenliği bölümlerinde lisans öğrenimlerine devam edebilirler.
Ayrıca ön lisans programlarını başarı ile bitirenler açılan dikey geçiş sınavında başarılı oldukları takdirde;
Ø Tekstil,
Ø Tekstil Dokuma ve Örgü Öğretmenliği,
Ø Tekstil Öğretmenliği,
Ø Tekstil Mühendisliği,
Ø Tekstil Tasarım,
Ø Tekstil Terbiye Öğretmenliği lisans programlarına devam edebilirler.
Mesleki eğitim merkezleri, çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır.
Halk eğitimi merkezleri, yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim sunmaktadır.
Mesleki eğitim merkezlerinde, Tekstil Teknolojisi alanında eğitim verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından yatay ve dikey geçişler olabilecektir.
TEKSTİL TEKNOLOJİSİ ALANI TANITIMI
Tekstil sektörü, iplikten kumaşa kadar geniş ve güçlü bir üretim yelpazesi ve kapasitesine sahiptir. İplik üretimi, dokuma, örme ve dokusuz kumaş üretimi, boyama-baskı, apre gibi kumaşı renklendirme ile özelliklerini geliştirme ve test işlemlerini yapan meslek alanıdır. Teknolojik gelişmeleri üretime hızla yansıtan Türk tekstil sanayisi dünya ülkeleri arasında önemli sıralarda yer almaktadır.
Tekstil alanı, yüksek ihracat performans ve potansiyeli ile ülkemizin dünyaya açılan penceresidir. Ülkemizde özellikle İstanbul, Bursa, Denizli, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adana, Kayseri, Tekirdağ gibi illerimizde tekstil sektörü yoğunlaşmıştır. Son zamanlarda NİĞDE ilinde devlet teşviki ile kriz dönemindeki var olan tekstil fabrikalarının eski parlak günlerine döndürme çalışmaları yapılmaktadır.. Bu teşvik kapsamında Niğde ilinde TEKSTİL OSB (Tekstilkent) projesinin hayata geçirilmesiyle 5000 kişinin istihdam edilmesi planlanmaktadır. Bu yüzden her geçen gün bölgedeki tekstil işletme sayısı artmaktadır. Bu artan tekstil işletmeleriyle birlikte ilimizde bu alanda kalifiye eleman ihtiyacı gün geçtikçe artmaktadır. Bu alandaki kalifiye eleman ihtiyacına yönelik Tekstil Teknolojisi alanındaki mesleki eğitime verilen önem artmış bu konuyla ilgili özel sektör-okul eğitim ve işbirliği protokol çalışmalarına ağırlık verilmektedir. Bu gelişmeler ışığında Tekstil Teknolojisi alanından mezun öğrencilerin bu alandaki iş olanakları önümüzdeki yıllarda artarak devam edecektir.
İrfan İlk Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Tekstil Teknolojisi Alanı öğrencilerimiz 9. sınıfı hariç tutarsak üç yıllık eğitim- öğretim süresi içerisinde genel tekstil derslerinin yanı sıra 11. sınıfta seçecekleri dala göre eğitim görecekler iplik üretim teknolojisi dalında uzman olacaklardır. Genel tekstil derslerinde ipliğin ham maddesinin ilk elde edilmesinden mamul, yani kumaş oluncaya kadar geçirdiği aşamalar, üretim esnasında kullanılan makineler ve çeşitli mesleki hesaplamalar hakkında detaylı bilgiler öğrenilir. İplik, dokuma, örme veya boya dallarından birisi seçildiğinde o dala ait detaylı bilgiler sunulacak ve öğretilecektir.
Bölüm öğrencilerimiz 10. ve 11. sınıfta, okulumuz bünyesinde bulunan atölye ve laboratuarlarda aldıkları eğitimin yanı sıra bölümlerini daha iyi tanımak, mesleklerini benimsemelerini ve sevmelerini sağlamak amacıyla il içerisinde veya dışarısında bulunan tekstil fabrikalarına götürülerek gözlem ve pratik yapmaları sağlanmaktadır; 12. sınıfa geçildiğinde ise dalları ile ilgili fabrika, atölye veya özel kuruluşlarda haftanın belirli günlerinde staj yapmaktadırlar. Bu süre içerisinde sosyal güvenceleri okulumuz tarafından sağlanarak sözleşme çerçevesinde ekonomik olarak da emeklerinin karşılığını almaktadırlar. Staj dışında kalan diğer günlerde ise okulda eğitim ve öğretimlerine devam ederler. Öğrencilerimiz okuldaki eğitim ve öğretimlerini tamamladıktan sonra TEKSTİL TEKNİSYENİ unvanı ile mezun olmalarının yanında aynı zamanda iş yeri açma belgesini de alabilmektedirler. Bu da onların Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde okumalarının bir avantajıdır. Bu statülerini kullanarak çeşitli tekstil fabrikalarında, atölyelerde çalışabilir veya kendi iş yerlerini kurabilirler.
Tekstil teknolojisi alanı kendi içerisinde çok farklı dallara ayrılmaktadır. Bu dallar okulun bulunduğu bölgenin/çevrenin ihtiyaç duyduğu elemana göre seçilmekte ve eğitime bu alanda ağırlık verilmektedir. Bu nedenle Okulumuzda da Niğde ili Tekstil sektörünün ihtiyaçlarına göre 1 dal açılmıştır. Piyasadaki ihtiyaçlar ve talepler doğrultusunda yeni dallar açılma imkânı da vardır. Alanımızda açılan Dallar;
İPLİK ÜRETİM TEKNOLOJİSİ
Bu dallar arasında şuan eğitim verdiğimiz ve öğrencilerin bulunduğu dal "İPLİK ÜRETİM TEKNOLOJİSİ" dalıdır.
Eğitim ve kariyer olanakları: Meslek eğitimi, meslek liselerinin Tekstil Teknolojisi alanı diploma programında verilmektedir. Lise öğrenimlerini bu alanlarda tamamlayan öğrenciler, "Yükseköğretime Geçiş Sınavı"nda başarılı olanlar lisans programlarına ya da meslek yüksekokullarının ilgili bölümlerine devam edebilirler.
ÖNLİSANS PROGRAMLARI
Giyim Üretim Teknolojisi
Moda Tasarımı
Moda YönetimiTekstil Teknolojisi
İstihdam alanları
•Pamuk iplik üretimi yapan fabrikalar,
• Yün iplik üretimi yapan fabrikalar,
• Suni ve sentetik iplik üretimi yapan fabrikalar,
• Farklı metotlarla üretim yapan iplik fabrikaları,
• Tekstil test laboratuarlarında,
• Dokuma işletmeleri,
• Dokuma kumaş tasarım büroları,
• Tekstil fabrikalarında, teknik eleman olarak,
• Çorap fabrikaları,
• Yuvarlak örme fabrikaları,
• Düz örme fabrikaları,
• Düz örme atölyelerinde,
• Baskı atölyeleri,
• Baskı fabrikaları,
• Apre işletmeleri,
• Boya işletmeleri,
• Tekstil teknolojisi test cihazları satış noktaları,
• Tekstil makinesi üretimi yapan fabrikalarında çalışabilirler.
